အာဟာရသိပ္ပံပညာပါရဂူတွေ၊ အာဟာရဗေဒပညာရှင်တွေ၊ ကျွမ်းကျင်သူတွေကတော့ ပြည့်ဝဆီ(Saturated Fat) ဟာ ကျန်းမာရေးအတွက် မကောင်းပါဘူးလို့ဆိုထားပါတယ်။ မပြည့်ဝဆီ(Unsaturated Fat)ကတော့ ကျန်းမာရေးအတွက် စားသုံးသင့်ပါတယ်လို့ဆိုထားကြပါတယ်။
၂၀၁၅ ခုနှစ်တုန်းက ပြုလုပ်ထားတဲ့ သုတေသနတစ်ခုအရ ဘာကိုတွေ့ရှိခဲ့လဲဆိုတော့ ပြည့်ဝဆီစားတာကို လျော့ချလိုက်တာနဲ့ နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ချေနှုန်းတွေ လျော့ကျလာတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ မှာချင်တာက ပြည့်ဝဆီစားသုံးတာကို လျော့စားပြီး၊ မပြည့်ဝဆီဖြင့် အစားထိုး စားသုံးကြဖို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
အဆီဓာတ်ဆိုတာ သက်ရှိခန္ဓာကိုယ်လည်ပတ်နိုင်ဖို့၊အလုပ်တွေလုပ်နိုင်ဖို့ မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အာဟာရဓာတ်ဖြစ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့နေ့စဉ်စားသုံးနေတဲ့ အဆီတွေဟာ အစာလမ်းကြောင်းမှ ဗိုက်တာမင်နှင့် သတ္တုဓာတ်တွေကို စုပ်ယူပေးဖို့နှင့် အခြားမရှိမဖြစ်အခန်းဂဏ္ဍတွေအတွက် ကူညီပေးနေပါတယ်။
ခန္ဓာကိုယ်မှာသိမ်းထားတဲ့ အဆီတွေက
စွမ်းအင်(energy)တွေကိုသိုလှောင်ပေးဖို့နှင့်ဇီဝရုပ်ဖြစ်ပျက်မှု(metabolism)၊
ခန္ဓာကိုယ် အပူချိန်ကိုထိန်းညှိပေးခြင်း၊
ခန္ဓာကိုယ်ရှိအရေးကြီးသည့် အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်း ကာကွယ်ပေးခြင်း စသည်တို့အတွက် အရေးပါ ပါတယ်။
ဒါပေမယ့်လည်း အဆီတွေနင်းကန်စားနေမယ်ဆို ဝလာပြီး နှလုံးရောဂါ ဖြစ်နိုင်ချေပိုများပါတယ်။
ပြည့်ဝဆီလား၊ မပြည့်ဝဆီလား?
သိပ္ပံနည်းကျ သုတေသန ပြုချက်များကို အခြေခံပြီး ပြောရမယ်ဆိုရင် ပြည့်ဝဆီစားသုံးခြင်းက မကောင်းတဲ့ကိုလက်စ်ထရော(LDL cholesterol)ကို မြင့်တက်စေပါတယ်။ LDL cholesterol များလာပြီဆိုရင် အဲ့ဒီလူဟာ နောက်ဆက်တွဲ သွေးတိုးနှင့် နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ချေ မြင့်တက်လာနိုင်ပါတယ်။
ပြည့်ဝဆီနေရာမှာ မပြည့်ဝဆီ အစားထိုးပြီးစားသုံးပေးရင် နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ချေကို လျော့်ချပေးတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။
မပြည့်ဝဆီက ခန္ဓာကိုယ်မှာရှိတဲ့ LDL cholesterol ကိုလျော့ချပေးတယ်၊ ရောင်ရမ်းမှုတွေကို လျော့ကျစေတယ်၊ ဆဲလ်တွေရဲ့အမြှေးအကာနံရံတွေကို ပိုခိုင်ခံံ့စေပါတယ်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တုန်းက တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ လေ့လာတွေ့ရှိချက်တစ်ခုအရဆိုလျှင် မပြည့်ဝဆီဟာ အဆစ်အမြစ်ရောင်ရောဂါ (Rheumatoid arthiritis) ဖြစ်နိုင်ချေနှုန်းကို လျော့ချပေးတယ်လို့ဆိုပါတယ်။
စားသုံးဆီအမျိုးအစားဘယ်နှမျိုးရှိသလဲ?
ကျွမ်းကျင် အစာအာဟာရပညာရှင်တွေက အဆီကို (၃)အုပ်စုခွဲထားပါတယ်။အဲ့ဒါတွေက
ပြည့်ဝဆီ(Saturated fats)
မပြည့်ဝဆီ(Unsaturated fats)နှင့်
လုံးဝမစားသင့်သော အသွင်ပြောင်းဆီ(Trans fats) ဆိုပြီးဖြစ်ပါတယ်။
ပြည့်ဝဆီ(Saturated fats)
ပြည့်ဝဆီတွေကို အခန်းအပူချိန်မှာ အစိုင်အခဲအနေနဲ့တွေ့ရပါတယ်။
ပြည့်ဝဆီပမာဏများပြားစွာပါဝင်တဲ့အစားသောက်တွေကတော့
ဒိန်ခဲ
ထောပတ်
ရေခဲမုန့်
အသားအမျိုးမျိုးမှရသော အဆီခဲများ
စားအုန်းဆီ
ထန်းဆီ
တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
ပြည့်ဝဆီစားသုံးခြင်းကြောင့် မကောင်းသောသွေးတွင်းအဆီဓာတ်(LDL cholesterol)များ လွန်ကဲစွာမြင့်တက်စေ၍ အဝလွန်ခြင်း၊ အသည်းအဆီဖုန်းခြင်း၊ သွေးကြောနံရံများအဆီကပ်၍သွေးကြောနံရံများကျဉ်းကာ နှလုံးသွေးကြောပိတ်ရောဂါနှင့် လေဖြတ်ခြင်းတို့ကိုဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။
မပြည့်ဝဆီ ( Unsaturated fats)
မပြည့်ဝဆီတွေကို အခန်းအပူချိန်မှ အရည်အနေနဲ့တွေ့ရပါတယ်။
မပြည့်ဝဆီပါဝင်တဲ့အစားအသောက်တွေကတော့
ထောပတ်သီး၊ထောပတ်သီးမှရသောအဆီ
သံလွင်သီး၊သံလွင်သီးမှရသောအဆီ
မြေပဲယို နှင့် မြေပဲဆီ
ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဆီများ
ငါးမှရသောအဆီများ
အစေ့အဆန်များ စတာတွေပဲဖြစ်ပါတယ်။
မပြည့်ဝဆီစားသုံးခြင်းအားဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်တွင်းကောင်းမွန်သော သွေးတွင်း အဆီဓာတ်(HDL cholesterol)ကိုမြင့်တက်စေပြီး မကောင်းသည့်အဆီဓာတ်(LDL cholesterol)ကို လျှော့ချပေးပါတယ်။ ဒါကြောင့် နှလုံးရောဂါနှင့် အမျိုးအစား(၂)သွေးချိုဖြစ်ပွားနိုင်ချေကိုလည်း လျော့နည်းစေပါတယ်။
အသွင်ပြောင်းဆီ(Trans fats)
အသွင်ပြောင်းဆီသည် အစားသောက်များ ပိုမိုတာရှည်ခံ၍ အရသာရှိစေရန် ပုံမှန်အသုံးပြုသောဆီတွင် ဟိုက်ဒရိုဂျင်ဓာတ်ပေါင်းထည့်ထားသောဆီဖြစ်ပြီး၊ ပြည့်ဝဆီစားသုံးခြင်း၏ဆိုးကျိုးများအပြင်သွေးတွင်းဆီ(Triglycerides)ကို ပိုမိုတက်စေခြင်း၊ ကောင်းသောအဆီဓာတ် (HLD)ကိုကျစေခြင်းနှင့် ခန္ဓာကိုယ်တွင်း ရောင်ရမ်းမှုများစေခြင်းကြောင့် သွေးတိုးရောဂါ၊ နှလုံးရောဂါ၊လေဖြတ်လေငန်းရောဂါ၊အမျိုးအစား(၂)သွေးချိုဆီးချိုရောဂါတို့ကို ပို၍ဖြစ်ပွားစေနိုင်ပြီး နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများစွာခံစားရနိုင်ပါသည်။
အသွင်ပြောင်းဆီပါဝင်တဲ့အစားအသောက်တွေကတော့
အသင့်စားအစားအစာများဖြစ်သည့် အားလူးကြော်၊ကြက်ကြော်၊ကိတ်မုန့်၊ပေါင်မုန့်
ကွတ်ကီးမုန့်များ၊
ဒိုးနပ် စတာတွေပဲဖြစ်ပါတယ်။
အားလုံးပဲ ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်စွာ နေထိုင်စားသောက်ကြရန်အကြံပြုရင်း…
Reference : www.medicalnewstoday.com
MOHS
ဇာနည်ထွန်း (ဆေး-၂)
[Zawgyi]
ၿပည့္ဝဆီႏွင့္မၿပည့္ဝေသာဆီ ဘယ္ဟာပိုေကာင္းသလဲ?
အာဟာရသိပၸံပညာပါရဂူေတြ၊ အာဟာရေဗဒပညာရွင္ေတြ၊ ကြ်မ္းက်င္သူေတြကေတာ့ ၿပည့္ဝဆီ(Saturated Fat) ဟာ က်န္းမာေရးအတြက္ မေကာင္းပါဘူးလို႔ဆိုထားပါတယ္။ မၿပည့္ဝဆီ(Unsaturated Fat)ကေတာ့ က်န္းမာေရးအတြက္ စားသံုးသင့္ပါတယ္လို႔ဆိုထားႀကပါတယ္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္တုန္းက ၿပဳလုပ္ထားတဲ့ သုေတသနတစ္ခုအရ ဘာကိုေတြ႔ရွိခဲ့လဲဆိုေတာ့ ၿပည့္ဝဆီစားတာကို ေလ်ာ့ခ်လိုက္တာနဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါၿဖစ္ႏိုင္ေခ်ႏႈန္းေတြ ေလ်ာ့က်လာတာကို ေတြ႔ရွိခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေႀကာင့္မို႔လို႔ မွာခ်င္တာက ၿပည့္ဝဆီစားသံုးတာကို ေလ်ာ့စားၿပီး၊ မၿပည့္ဝဆီၿဖင့္ အစားထိုး စားသံုးႀကဖို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္။
အဆီဓာတ္ဆုိတာ သက္ရွိခႏၶာကိုယ္လည္ပတ္ႏိုင္ဖို႔၊အလုပ္ေတြလုပ္ႏို္င္ဖို႔ မရွိမၿဖစ္လိုအပ္ေသာ အာဟာရဓာတ္ၿဖစ္သည္။ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔ေန႔စဥ္စားသံုးေနတဲ့ အဆီေတြဟာ အစာလမ္းေႀကာင္းမွ ဗို္က္တာမင္ႏွင့္ သတၱဳဓာတ္ေတြကို စုပ္ယူေပးဖို႔ႏွင့္ အၿခားမရွိမၿဖစ္အခန္းဂ႑ေတြအတြက္ ကူညီေပးေနပါတယ္။
ခႏၶာကိုယ္မွာသိမ္းထားတဲ့ အဆီေတြက
စြမ္းအင္(energy)ေတြကိုသိုေလွာင္ေပးဖို႔ႏွင့္ဇီဝရုပ္ၿဖစ္ပ်က္မႈ(metabolism)၊
ခႏၶာကိုယ္ အပူခ်ိန္ကိုထိန္းညွိေပးၿခင္း၊
ခႏၶာကိုယ္ရွိအေရးႀကီးသည့္ အဂၤါအစိတ္အပိုင္း ကာကြယ္ေပးၿခင္း စသည္တို႔အတြက္ အေရးပါ ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္လည္း အဆီေတြနင္းကန္စားေနမယ္ဆို ဝလာၿပီး ႏွလံုးေရာဂါ ၿဖစ္ႏိုင္ေခ်ပိုမ်ားပါတယ္။
ၿပည့္ဝဆီလား၊ မၿပည့္ဝဆီလား?
သိပၸံနည္းက် သုေတသန ၿပဳခ်က္မ်ားကို အေၿခခံၿပီး ေၿပာရမယ္ဆိုရင္ ၿပည့္ဝဆီစားသံုးၿခင္းက မေကာင္းတဲ့ကိုလက္စ္ထေရာ(LDL cholesterol)ကို ၿမင့္တက္ေစပါတယ္။ LDL cholesterol မ်ားလာၿပီဆိုရင္ အဲ့ဒီလူဟာ ေနာက္ဆက္တြဲ ေသြးတိုးႏွင့္ ႏွလံုးေရာဂါၿဖစ္ႏိုင္ေခ် ၿမင့္တက္လာႏိုင္ပါတယ္။
ၿပည့္ဝဆီေနရာမွာ မၿပည့္ဝဆီ အစားထိုးၿပီးစားသံုးေပးရင္ ႏွလံုးေရာဂါၿဖစ္ႏိုင္ေခ်ကို ေလ်ာ့္ခ်ေပးတယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။
မၿပည့္ဝဆီက ခႏၶာကိုယ္မွာရွိတဲ့ LDL cholesterol ကိုေလ်ာ့ခ်ေပးတယ္၊ ေရာင္ရမ္းမႈေတြကို ေလ်ာ့က်ေစတယ္၊ ဆဲလ္ေတြရဲ႕အေၿမွးအကာနံရံေတြကို ပိုခိုင္ခံံ့ေစပါတယ္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တုန္းက ေတြ႔ရွိခဲ့တဲ့ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္တစ္ခုအရဆိုလွ်င္ မၿပည့္ဝဆီဟာ အဆစ္အၿမစ္ေရာင္ေရာဂါ (Rheumatoid arthiritis) ၿဖစ္ႏိုင္ေခ်ႏႈန္းကို ေလ်ာ့ခ်ေပးတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
စားသံုးဆီအမ်ိဳးအစားဘယ္ႏွမ်ိဳးရွိသလဲ?
ကၽြမ္းက်င္ အစာအာဟာရပညာရွင္ေတြက အဆီကို (၃)အုပ္စုခြဲထားပါတယ္။အဲ့ဒါေတြက
ၿပည့္ဝဆီ(Saturated fats)
မၿပည့္ဝဆီ(Unsaturated fats)ႏွင့္
လံုးဝမစားသင့္ေသာ အသြင္ေၿပာင္းဆီ(Trans fats) ဆိုၿပီးၿဖစ္ပါတယ္။
ၿပည့္ဝဆီ(Saturated fats)
ၿပည့္ဝဆီေတြကို အခန္းအပူခ်ိန္မွာ အစိုင္အခဲအေနနဲ႔ေတြ႔ရပါတယ္။
ၿပည့္ဝဆီပမာဏမ်ားၿပားစြာပါဝင္တဲ့အစားေသာက္ေတြကေတာ့
ဒိန္ခဲ
ေထာပတ္
ေရခဲမုန္႔
အသားအမ်ိဳးမ်ိဳးမွရေသာ အဆီခဲမ်ား
စားအုန္းဆီ
ထန္းဆီ
တို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္။
ၿပည့္ဝဆီစားသံုးၿခင္းေႀကာင့္ မေကာင္းေသာေသြးတြင္းအဆီဓာတ္(LDL cholesterol)မ်ား လြန္ကဲစြာၿမင့္တက္ေစ၍ အဝလြန္ၿခင္း၊ အသည္းအဆီဖုန္းၿခင္း၊ ေသြးေႀကာနံရံမ်ားအဆီကပ္၍ေသြးေႀကာနံရံမ်ားက်ဥ္းကာ နွလံုးေသြးေႀကာပိတ္ေရာဂါႏွင့္ ေလၿဖတ္ၿခင္းတို႔ကိုၿဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
မၿပည့္ဝဆီ ( Unsaturated fats)
မၿပည့္ဝဆီေတြကို အခန္းအပူခ်ိန္မွ အရည္အေနနဲ႔ေတြ႔ရပါတယ္။
မၿပည့္ဝဆီပါဝင္တဲ့အစားအေသာက္ေတြကေတာ့
ေထာပတ္သီး၊ေထာပတ္သီးမွရေသာအဆီ
သံလြင္သီး၊သံလြင္သီးမွရေသာအဆီ
ေၿမပဲယို ႏွင့္ ေၿမပဲဆီ
ဟင္းသီးဟင္းရြက္ဆီမ်ား
ငါးမွရေသာအဆီမ်ား
အေစ့အဆန္မ်ား စတာေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္။
မၿပည့္ဝဆီစားသံုးၿခင္းအားၿဖင့္ ခႏၶာကိုယ္တြင္းေကာင္းမြန္ေသာ ေသြးတြင္း အဆီဓာတ္(HDL cholesterol)ကိုၿမင့္တက္ေစၿပီး မေကာင္းသည့္အဆီဓာတ္(LDL cholesterol)ကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးပါတယ္။ ဒါေႀကာင့္ ႏွလံုးေရာဂါႏွင့္ အမ်ိဳးအစား(၂)ေသြးခ်ိဳၿဖစ္ပြားႏို္င္ေခ်ကိုလည္း ေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္။
အသြင္ေၿပာင္းဆီ(Trans fats)
အသြင္ေၿပာင္းဆီသည္ အစားေသာက္မ်ား ပိုမိုတာရွည္ခံ၍ အရသာရွိေစရန္ ပံုမွန္အသံုးၿပဳေသာဆီတြင္ ဟိုက္ဒရိုဂ်င္ဓာတ္ေပါင္းထည့္ထားေသာဆီၿဖစ္ၿပီး၊ ၿပည့္ဝဆီစားသံုးၿခင္း၏ဆိုးက်ိဳးမ်ားအၿပင္ေသြးတြင္းဆီ(Triglycerides)ကို ပိုမိုတက္ေစၿခင္း၊ ေကာင္းေသာအဆီဓာတ္ (HLD)ကိုက်ေစၿခင္းႏွင့္ ခႏၶာကိုယ္တြင္း ေရာင္ရမ္းမႈမ်ားေစၿခင္းေႀကာင့္ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါ၊ေလၿဖတ္ေလငန္းေရာဂါ၊အမ်ိဳးအစား(၂)ေသြးခ်ိဳဆီးခ်ိဳေရာဂါတို႔ကို ပို၍ၿဖစ္ပြားေစႏို္င္ၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးမ်ားစြာခံစားရႏိုင္ပါသည္။
အသြင္ေၿပာင္းဆီပါဝင္တဲ့အစားအေသာက္ေတြကေတာ့
အသင့္စားအစားအစာမ်ားၿဖစ္သည့္ အားလူးေႀကာ္၊ႀကက္ေႀကာ္၊ကိတ္မုန္႔၊ေပါင္မုန္႔
ကြတ္ကီးမုန္႔မ်ား၊
ဒိုးနပ္ စတာေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္။
အားလံုးပဲ က်န္းမာေရးႏွင့္ညီညြတ္စြာ ေနထိုင္စားေသာက္ႀကရန္အႀကံၿပဳရင္း…
Reference : www.medicalnewstoday.com
MOHS
ဇာနည္ထြန္း (ေဆး-၂)